Chương 11 – 18

Đăng vào Tác giả Tâm 0

TÂM LÝ HỌC VỀ TIỀN

MORGEN HOUSEL

 

CHƯƠNG 11. HỢP LÝ > CÓ LÝ

  • Con người có cảm xúc, rối rắm → nó là một trong những phần quan trọng nhất của tài chính.
  • Đừng cố gắng tỏ ra lý trí đến lạnh lùng khi đưa ra những quyết định tài chính. Chỉ cần cố gắng hợp lý là được. Hợp lý thực tế hơn và bạn có cơ hội gắn bó với nó nhiều hơn trong thời gian dài, điều này là mấu chốt khi quản lý tiền bạc.
  • Điều thường bị tảng lờ trong tài chính, đó là một điều có thể đúng đắn về mặt lý thuyết nhưng lại vô lý về mặt bối cảnh.
    Tâm’s note: có những công thức hiệu quả trên giấy tờ, nhưng áp dụng thực tế gần như bất hợp lý.

 

CHƯƠNG 12. NGẠC NHIÊN CHƯA

  • Việc trân trọng lịch sử kinh tế và đầu tư là một điều thông minh. Lịch sử giúp chúng ta đo đếm được những trông đợi của bản thân, nghiên cứu xem mọi người thường hay mắc sai lầm ở đâu, và cung cấp một bản hướng dẫn sơ lược những hành động thường mang lại hiệu quả. Nhưng nó không phải, trong bất cứ tình huống nào, là một tấm bản đồ của tương lai.
  • Khái niệm sai lầm: “Sự phụ thuộc quá đà coi các dữ liệu quá khứ như một tín hiệu cho tình trạng tương lai trong một lĩnh vực mà sự cải tiến và thay đổi đóng vai trò huyết mạch cho quá trình tiến triển.”
  • Quãng thời gian trung bình giữa các cuộc khủng hoảng đã tăng lên từ 2 năm trong những năm cuối thập kỷ 1800 đến 5 năm vào đầu thế kỷ 20 và 8 năm trong vòng nửa thế kỷ qua.
    Trong lúc tác giả viết sách này thì đã được 12 năm kể từ cuộc khủng hoảng gần nhất bắt đầu vào tháng 12 năm 2007.
  • Bạn càng nhìn sâu xa vào lịch sử, bài học bạn rút ra càng nên tổng quát hơn. Những điều tổng quát như mối quan hệ của mọi người với sự tham lam và nỗi sợ hãi, cách mà họ hành xử khi chịu đựng áp lực, và cách họ phản ứng với những khoản tiền có xu hướng ổn định theo thời gian. Lịch sử tiền tệ chỉ hữu dụng cho những điều như thế.

 

CHƯƠNG 13. CHỪA CHỖ CHO SAI LẦM

  • Phần quan trọng nhất của mọi kế hoạch là lên kế hoạch phòng khi kế hoạch diễn ra không đúng kế hoạch.
  • Benjamin Graham được biết đến với khái niệm biên an toàn của ông: “mục đích của biên an toàn là khiến những dự báo trở nên không cần thiết”.
  • Biên an toàn – bạn cũng có thể gọi nó là chừa chỗ cho sai lầm hay dự phòng – là cách duy nhất hiệu quả để chèo lái an toàn trong một thế giới bị tác động bởi những khả năng, chứ không phải sự chắc chắn.
  • Điểm thất bại lớn nhất của tiền bạc là sự phụ thuộc duy nhất vào một nguồn tiền để tài trợ cho những nhu cầu tiêu dùng trong ngắn hạn mà không có bất cứ khoản tiết kiệm nào để tạo ra một khoảng cách giữa những khoản chi tiêu mà bạn nghĩ tới trong hiện tại và tương lai.

 

CHƯƠNG 14. RỒI BẠN SẼ KHÁC

  • Việc lập kế hoạch dài hạn khó khăn hơn trên thực tế bởi vì những mục tiêu và khao khát của mọi người có xu hướng thay đổi qua thời gian.
  • Nghiên cứu của Gilbert cho thấy rằng mọi người từ tuổi 18 đến 68 thường đánh giá thấp mức độ thay đổi của họ trong tương lai.
    Bạn có thể thấy điều này có thể để lại tác động như thế nào đến kế hoạch tài chính dài hạn. Charlie Munger nói rằng quy tắc đầu tiên của việc tích lũy là “không bao giờ được làm gián đoạn nó khi không cần thiết”. Nhưng làm sao mà bạn có thể không làm gián đoạn một kế hoạch về tiền bạc – sự nghiệp, các khoản đầu tư, chi tiêu, lập ngân sách, bất kể là gì – khi điều mà bạn muốn trong cuộc sống thay đổi cơ chứ? Thật là khó. Một phần lý do những người như Ronald Read và Waren Buffet trở nên thành công đến vậy là bởi vì họ cứ làm cùng một điều trong hàng thập kỷ liền, để cho sự tích lũy được phát huy hết công lực.
  • Chấp nhận ý tưởng rằng “những mục tiêu tài chính được tạo ra khi bạn là một con người khác nên bị từ bỏ không thương tiếc thay vì cứ tiếp thêm nỗ lực và kéo dài chúng” có thể là một chiến lược tốt để làm giảm thiểu tối đa những hối hận sau này.

 

CHƯƠNG 15. KHÔNG GÌ LÀ MIỄN PHÍ

  • Mọi công việc đều trông dễ dàng khi bạn không phải là người thực hiện nó.
  • Cổ phiếu Netflix mang lại hơn 35.000% (35 lần) từ 2002 đến 2018, nhưng bị giao dịch dười mức giá cao nhất mọi thời trước đó của nó trong 94% tổng số ngày.
  • Monster Berverage mang lại 319.000% (319 lần) từ 1995 đến 2018 – một trong những mức lợi nhuận cao nhất trong lịch sử – nhưng lại phải giao dịch dưới mức giá cao nhất trước đó trong 95% tổng số thời gian trong giai đoạn này.
    Giống như chiếc xe, bạn có một vài lựa chọn: Bạn có thể trả mức giá này, chấp nhận sự biến động và thay đổi đột ngột. Hoặc bạn có thể tìm một loại tài sản khác ít bấp bênh hơn và với mức lợi nhuận thấp hơn, tương tự như một chiếc xe đã qua sử dụng. Hoặc bạn có thể thử cách tương đương với việc đánh cắp chiếc xe: Cố gắng đạt được lãi suất trong khi tránh né những biến động đi kèm với nó.
    (Giả định trước: Giả sử bạn muốn có một chiếc ô tô mới. Nó đáng giá 30.000 đô la. Bạn có ba lựa chọn: 1) Trả 30.000 đô la để mua nó, 2) tìm một chiếc đã qua sử dụng có mức giá rẻ hơn, 3) đánh cắp nó. Trong trường hợp này, 99% số người sẽ tránh chọn cách số ba, bởi vì hậu quả của việc đánh cắp một chiếc xe hơi là quá lớn.)
    Rất nhiều người đầu tư lựa chọn cách thứ ba. Giống như một tên trộm xe – mặc dù ở đây họ mang mục đích tốt và vẫn chấp hành pháp luật – họ thành lập những mánh khóe và chiến lược để có được mức lợi nhuận mà không phải trả giá. Họ mua vào và bán ra. Họ nỗ lực bán trước cuộc suy thoái tiếp theo và mua vào trước cuộc bùng nổ sắp tới. Hầu hết các nhà đầu tư chỉ với một chút kinh nghiệm cũng biết rằng sự biến động là có thật và phổ biến. Rất nhiều người trong số họ thực hiện bước trông có vẻ logic tiếp theo: cố gắng tránh né nó.
    Nhưng Vị Thần Tiền Bạc không đánh giá cao những kẻ tìm kiếm phần thưởng mà không sẵn sàng trả giá. Một vài tên trộm xe sẽ trốn thoát. Nhưng rất nhiều tên sẽ bị bắt và trừng phạt. Tương tự với đầu tư.
  • Coi sự biến động của thị trường như một mức phí thay vì mức phạt là một phần quan trọng trong việc phát triển lối suy nghĩ cho phép bạn tồn tại được đủ lâu để những lợi nhuận đầu tư mang lại hiệu quả cho chính bạn.

 

CHƯƠNG 16. BẠN VÀ TÔI

  • Hãy cẩn trọng khi lắng nghe những tín hiệu tài chính đến từ những người chơi trò khác với bạn.
  • Có một khái niệm rằng tài sản có một mức giá hợp lý trong một thế giới nơi mà các nhà đầu tư có những mục tiêu và chân trời thời gian khác nhau.
    Bạn nên trả bao nhiêu cho cổ phiếu của Google ngày nay? Câu trả lời phụ thuộc “bạn” là ai.
    Bạn có một chân trời thời gian dài 30 năm không? Nếu có thì mức giá thông mình nhất để trả bao gồm một sự phân tích tỉnh táo về dòng tiền đã giảm giá của Google trong vòng 30 năm tới.
    Bạn có đang tìm kiếm cơ hội đổi hết ra tiền mặt trong vòng 10 năm hay không? Nếu có thì mức giá cần trả có thể được tính bằng một bản phân tích tiềm năng ngành công nghệ trong thập kỷ tới và xem liệu ban điều hành Google có thể thực thi tầm nhìn của công ty hay không.
    Bạn có đang tìm kiếm cơ hội bán ra trong vòng một năm không? Nếu có thì hãy chú ý đến các chu kỳ doanh thu của sản phẩm hiện tại của Google và xem liệu chúng ta có khả năng trải nghiệm một thị trường gấu hay không.
    Bạn có phải là một giao dịch viên ban ngày hay không? Nếu có thì mức giá thông minh nhất để trả là “ai thèm quan tâm chứ” bởi vì bạn chỉ đang cố gắng có được vài đồng từ bất kỳ chuyện gì xảy ra giữa hiện tại cho đến giờ ăn trưa, và nó có thể thực hiện ở bất cứ mức giá nào.
    Khi các nhà đầu tư có những mục tiêu và chân trời thời gian khác nhau – và thực tế là vậy trong mọi tầng lớp tài sản – thì mức giá có vẻ nực cười với người này lại hợp lý với người khác, bởi vì các yếu tố mà những nhà đầu tư đó chú tâm đến là khác nhau.

 

CHƯƠNG 17. NÉT QUYẾN RŨ CỦA CHỦ NGHĨA BI QUAN

  • Chủ nghĩa lạc quan nghe giống như một lời quảng cáo. Chủ nghĩa bi quan nghe giống như ai đó đang thực sự cố gắng giúp đỡ bạn vậy.
  • Hãy nói với ai đó rằng mọi thứ sẽ trở nên tuyệt vời và họ sẽ hoặc nhún vai không tin bạn hoặc sẽ nhìn bạn với ánh mắt hoài nghi. Ngược lại, nói với ai đó rằng họ đang gặp nguy hiểm và bạn sẽ có được sự chú ý không suy chuyển của họ.
    Nếu một người thông minh bảo tôi rằng họ có một lựa chọn cổ phiếu sẽ tăng gấp 10 lần trong năm tới, tôi sẽ ngay lập tức gạt bỏ lời họ nói và coi nó hoàn toàn vô lý.
    Nếu ai đó hoàn toàn vô lý nói tôi rằng cổ phiếu mà tôi đang sở hữu chuẩn bị sụp đổ bởi một vụ lừa đảo trong kê khai kế toán, tôi sẽ bỏ mọi lịch hẹn đang có mà lắng nghe từng lời của họ.
  • Có rất nhiều bi kịch xảy ra qua đêm. Hiếm khi nào có những phép màu xảy ra trong chớp mắt.
  • Điều tương tự cũng áp dụng cho kinh doanh, nơi phải mất nhiều năm thì người ta mới nhận ra được tầm quan trọng của một sản phẩm hay một công ty, nhưng những thất bại thì vẫn có thể xảy ra qua một đêm.
    Và ở những thị trường chứng khoán, nơi mà một sự sụt giảm 40% diễn ra trong vòng sáu tháng sẽ thu hút cuộc điều tra của nghị viện, nhưng một sự tăng trưởng 140% diễn ra trong vòng sáu năm thì lại có thể hầu như không được quan tâm.
  • Trông đợi mọi thứ trở nên tồi tệ là cách tốt nhất để được ngạc nhiên một cách mừng rỡ khi chúng không xảy ra.

 

CHƯƠNG 18. KHI BẠN TIN VÀO BẤT CỨ ĐIỀU GÌ

  • Những câu chuyện giả tưởng đầy hấp dẫn, và lý do tại sao chuyện lại thường có sức mạnh lớn hơn số liệu thực tế.
  • Bạn càng muốn điều gì đó trở thành sự thật, bạn càng dễ tin vào câu chuyện đánh giá quá mức tỷ lệ thành sự thật của điều đó.
  • Mỗi người đều có một cái nhìn không hoàn chỉnh về thế giới. Nhưng chúng ta tạo nên một câu chuyện hoàn chỉnh để lấp đầy chỗ trống đó.
  • Khi tôi không nhìn được những phần trong cách thế giới vận hành, tôi có thể hiểu sai hoàn toàn lý do tại sao thị trường cổ phiếu lại đang diễn ra như thế, theo một cách mà khiến tôi quá tự tin về khả năng biết được điều gì sẽ đến tiếp theo của mình.
  • Tôi chưa từng gặp một nhà đầu tư nào thực sự nghĩ dự đoán thị trường là chính xác hoặc hữu dụng. Nhưng vẫn có lượng nhu cầu khổng lồ cho các dự đoán, ở cả mặt truyền thông lẫn cố vấn tài chính.

Để lại một bình luận